Nederland blijft tijdens de Eerste Wereldoorlog neutraal. De Duitsers hopen via het neutrale Nederland handel met de rest van de wereld te kunnen blijven drijven. De Engelse pogingen dat te verhinderen veroorzaken aanzienlijke economische problemen. Dat neemt niet weg dat Nederland in vergelijking met de oorlogvoerende landen er bijzonder goed vanaf komt.

 

 

In de jaren dertig voert de anti-revolutionaire minister-president Colijn een behoudende crisispolitiek. Pas in 1936 verlaat Nederland als laatste in de wereld de gouden standaard. Mede als gevolg hiervan lijdt ook Nederland zwaar onder de crisis.

 

Nederland wordt door Duitsland bezet. De koningin en de regering vluchten naar Engeland. Ruim 75 procent van de joodse bevolking van Nederland wordt gedeporteerd en vermoord. In 1944 wordt het zuiden van Nederland bevrijd. Het noorden blijft nog tot mei 1945 in Duitse handen. Tijdens deze Hongerwinter komen velen om wegens gebrek aan voeding.

Nederland wordt door Duitsland bezet. De koningin en de regering vluchten naar Engeland. Ruim 75 procent van de joodse bevolking van Nederland wordt gedeporteerd en vermoord. In 1944 wordt het zuiden van Nederland bevrijd. Het noorden blijft nog tot mei 1945 in Duitse handen. Tijdens deze Hongerwinter komen velen om wegens gebrek aan voeding.

 

Gedurende de periode tussen de twee wereldoorlogen vormde in veel Europese landen de slechte economische situatie een uitstekende voedingsbodem voor allerlei extreme politieke partijen. Eén van die partijen in Duitsland was de Nationaal Socialistische Duitse Arbeiderspartij, onder leiding van Adolf Hitler. In Nederland richtte de waterbouwkundig ingenieur Anton Adrian Mussert in 1931 de Nationaal Socialistische Beweging (NSB) op. Het nationaal socialisme was aanvankelijk niet zo sterk in deze partij vertegenwoordigd. Dit in tegenstelling tot partijen als de Algemene Fascistenbond en de Dietse Nationaal-Solidaristen, die zich sterk op hun Duitse voorbeeld richten, maar overigens geen enkel rol van betekenis hebben gespeeld. In 1935 behaalde de NSB eenmalig een grote overwinning. De partij verspeelde haar populariteit door de steeds nadrukkelijker wordende anti-semitische koers.

Hitler zat inmiddels stevig in het zadel. Hij had mede door toedoen van de Nederlandse revolutionaire socialist Marinus van der Lubbe, die uit protest tegen het fascisme de Rijksdag in brand had gestoken, het parlement ervan kunnen overtuigen dat hij alleen het Duitse volk kon leiden. Via uitzonderingswetten vestigde hij een dictatuur. Van der Lubbe werd als communist geëxecuteerd. In Nederland werd onder aanvoering van Hendrikus Colijn, leider van de Anti-Revolutionaire Partij en de toenmalige regering, de neutraliteitspolitiek van stal gehaald. Hiermee rekende Nederland erop buiten een eventuele oorlog te kunnen blijven. Die oorlog begon met de inval van Duitse troepen in Polen op 1 september 1939. In Nederland werd de algehele mobilisatie afgekondigd.

Alle Duitse beloftes om de Nederlandse neutraliteit te respecteren ten spijt, vielen Duitse troepen zonder ultimatum of oorlogsverklaring op 10 mei 1940 Nederland binnen. Rond Den Haag werden Duitse luchtlandingstroepen gedropt met de bedoeling de regering en de koninklijke familie gevangen te nemen. Door verbeten tegenstand van het leger lukt dit niet en kon de regering en de koninklijke familie op 13 mei 1940 naar Engeland vluchten. Met sterk verouderde wapens en materieel wist het Nederlandse leger tot 14 mei stand te houden, maar het moest na het bombardement op Rotterdam capituleren. De capitulatie gold alleen voor Nederlands grondgebied. Vanuit Londen bestuurde de regering de koloniën. Op 8 december 1941 verklaarde Nederland de oorlog aan Japan, dat Nederlands-Indië was binnengevallen.

De Duitse bezetting was in de eerste maanden relatief rustig verlopen. Nederland (evenals Noorwegen) kreeg in tegenstelling tot andere landen een burgerlijk bestuur. De Duitsers zagen in de Nederlanders een broedervolk, dat een zekere ideologische verbondenheid had met Duitsland. Toen de beoogde ‘ nazificering’ niet snel genoeg tot stand kwam veranderde het karakter van de bezetting. De politieke partijen werden ontbonden en er kwamen anti-joodse maatregelen. In Amsterdam leidde dit tot relletjes, waarbij een dode viel. Het gevolg was een razzia waarbij vierhonderd joden werden opgepakt, die naar concentratiekampen werden afgevoerd. Hierop brak een algemene spontane staking uit die met veel militair vertoon na twee dagen werd gebroken. Het was gedurende de oorlog het enige openlijke protest tegen de jodenvervolging in Europa.

In de loop van de oorlog zijn meer dan honderdduizend joden, ruim 75 procent van de Nederlandse joodse bevolking omgekomen. De meeste werden in Auschwitz-Birkenau en andere Poolse concentratiekampen vermoord. Een deel van de Nederlandse joden trachtte aan de vervolging te ontkomen door onder te duiken. Onder hen was ook de familie Frank. Het dertienjarige meisje Anne Frank schreef over die periode haar later wereldberoemd geworden dagboek ‘Het Achterhuis’.

Op 5 maart 1944 is Willem Bronsema geboren te Harkstede

Op 6 juni 1944 landden de geallieerden in Normandië. In september waren de troepen opgerukt tot in België en werd zuidelijk Nederland bevrijd. Bij Arnhem werd door een Canadees-Brits luchtlandingsleger een grote operatie uitgevoerd om in één keer de grote rivieren over te steken richting Duitsland. Deze poging mislukte, waardoor de noordelijke en westelijke provincies een moeilijke winter moesten zien door te komen. In deze ‘Hongerwinter’ stierven alsnog duizenden mensen als gevolg van ondervoeding en kou.

In maart 1945, toen het bevrijdingsoffensief weer op gang kwam, bevrijdden Canadese soldaten het oosten en noorden van Nederland, dit soms na hevige strijd. In het voorjaar van 1945 werd heel Nederland bevrijd. Op 5 mei 1945 ondertekende generaal Blaskowitz in aanwezigheid van de Canadese generaal Foulkes en prins Bernhard de capitulatie. Elk jaar wordt in Nederland de de bevrijding gevierd. Op de dag ervoor worden de oorlogsslachtoffers officieel herdacht, omnder meer door middel van een kranslegging bij het nationale monument op de Dam in Amsterdam door Hare Majesteit Koningin Beatrix.

 

In Nederlands-Indië wordt de Nederlandse bevolking door de Japanse bezetter in kampen geïnterneerd. De vrouwen en kinderen worden van de mannen gescheiden. Veel mannen worden weggevoerd en tewerkgesteld. Ook de Indonesische bevolking lijdt zwaar onder de bezetter.

 

 

De Partai Nasional Indonesia (PNI) van Soekarno roept direct na de Tweede Wereldoorlog de onafhankelijkheid van Indonesië uit. Het verlies van Nederlands-Indië is aanvankelijk onacceptabel voor de Nederlandse regering. Er volgen militaire acties die door toedoen van de Verenigde Naties, gesteund door de VS, worden veroordeeld. Vier jaar later volgt de soevereiniteitsoverdracht aan Indonesië.

 

 

Na de oorlog probeert een deel van de politieke elite de Nederlandse verzuiling van de maatschappij en de politiek te doorbreken. De vorming van een grote progressieve volkspartij op christelijk-sociale grondslag mislukt. Bij de verkiezingen in 1948 blijven de kiezers de oude partijen trouw en keren de zuilen terug. Tot 1958 wordt Nederland geregeerd door rooms-rode coalities.

1947
Op 6 Januari 1947 is Janna van Sluis geboren te Groningen

Gedurende de oorlogsjaren oefent koningin Wilhelmina in Londen een grote persoonlijke invloed uit op staatszaken. Na de oorlog koestert ze zelfs verwachtingen voor een ander staatsbestel, waarbij de macht van het Oranjehuis zou worden vergroot. De werkelijkheid na 1945 is een grote teleurstelling voor haar. Op 4 september 1948 maakt ze de weg vrij voor haar dochter Juliana. Het is de dag van haar vijftigjarig jubileum als koningin der Nederlanden.

 

 

In 1949 wordt de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) opgericht. Ook Nederland treedt tot de NAVO toe en neemt daarmee definitief afscheid van de neutraliteitspolitiek, die sinds 1839 de kern van het Nederlands buitenlands beleid heeft gevormd. In 1957 behoort Nederland ook tot een van de oprichters van de Europese Economische Gemeenschap (EEG).

 

 

Eeuwenlang hebben de bewoners van Nederland zich tegen de zee en rivieren moeten beschermen. Het lage land, dat in feite de delta is van de grote rivieren de Rijn, Maas en Waal werd diverse malen door watersnoodrampen getroffen. Terpen, dijken, windmolens, sluizen en waterkeringen werden in de strijd tegen het water ingezet. En lange tijd gaat het goed. Tot in februari 1953 door een zeldzame combinatie van springvloed en een noordwesterstorm zich opnieuw een ramp voltrekt. De dijken in Zeeland en op de Zuid-Hollandse eilanden bezwijken. Als gevolg hiervan verdrinken in de nacht van 31 januari op 1 februari meer dan achttienhonderd mensen en duizenden stuks vee en staat 150.000 ha land onder water. De schok is groot, want grote watersnoodrampen zijn al sinds mensenheugenis niet meer in Nederland voorgekomen. De ramp is aanleiding voor de lancering van een groot opgezet Deltaplan.

 

 

In Slochteren in de provincie Groningen wordt het op een na grootste gasveld ter wereld gevonden. Binnen enkele jaren worden miljoenen Nederlanders via een nieuw aangelegd buizennet aangesloten op de gasbel. Door de verkoop van dit gas aan het buitenland en met de opbrengsten hiervan wordt het mogelijk de welvaartsstaat uit te bouwen, zodat iedereen zich van een redelijk bestaan verzekerd weet.

 

Op 10 maart 1966 wordt in Amsterdam het huwelijk tussen prinses Beatrix en de Duitse Claus von Amsberg gesloten. Dit huwelijk geeft aanleiding tot hevige rellen in de hoofdstad, waarbij een groep jongeren, die zich Provo noemt, een hoofdrol speelt. Een nieuwe generatie progressieve jongeren doet in de jaren zestig haar intrede in de politiek. Zij zorgen er mede voor dat in Nederland een van de meest omvangrijke en ruimhartige sociale wetgevingen in de wereld tot stand komt.